مشاوره و روان درماني
تعریف روان درمانی
روان درمانی را می توان فرآیندی دوجانبه دانست که برای تغییر احساسات، طرز فکرها و رفتارهای رنج آور مراجع انجام می گیرد. روان درمانی به وسیله افراد کارآزموده در رشته های روان پزشکی، روان‌شناسی بالینی، مددکاران اجتماعی و مشاوران به‌کار می رود. روان درمانی، بر این فرضیه بنا شده که احساسات، طرز فکرها و رفتار افراد محصول تجربیات گذشته و شخصی آنها است و وقتی رفتاری را فرد یاد گرفته باشد، می تواند آن را تغییر دهد. (احمدي ،1386 :ص23)
روان درمانی، جریانی است که شیوه درست زیستن با خود و دیگران را به فرد می آموزد. همچنین، مجموعه فنونی است که با بهره گیری از اصول روان‌شناسی به حل مشکلات عاطفی درمانجو کمک می کند. (شفيع آبادي ،1386 :ص37)
نقاط افتراق مشاوره و روان درمانی
در مشاوره به اصلاح مشکلات تربیتی، حرفه ای و خانوادگی و سازگاری فرد عادی در زمان نسبتا کوتاهی می پردازند، در حالی که با استفاده از روان درمانی به حل مشکلات افراد مبتلا به اختلال روانی شدیدتر در مدت طولانی تری اقدام می کنند. از اینرو در حالت کلی نمی توان مشاوره و روان درمانی را به جای یکدیگر به‌کار برد. خلاصه آن که تفاوت بین مشاوره و روان درمانی بیشتر از آنکه کیفی باشد، کمی است. یعنی در مشاوره:
· مسائل عاطفی حاد کمتر مطرح می شود.
· نگرش مثبت تری نسبت به مراجع در کمک به خود وجود دارد.
· مدت درمان کوتاه‌تر است. (نوابي نژاد،1373: ص19 و20)
نقاط اشتراک مشاوره و روان درمانی
مشاوره، جزء حرفه های یاورانه از قبیل روان درمانی و مددکاری اجتماعی است و با آنها وجوه مشترکی دارد. وجوه مشترک حرفه های یاورانه عبارتست از:
· رفتار آدمی، معلول علتی است که با شناخت آن، می توان رفتار را تغییر داد.
· هدف حرفه های یاورانه، کمک به افراد است تا عملکرد بهتری داشته باشند.
· این حرفه ها بر پیشگیری تأکید دارند.
· وسیله اصلی کمک در این حرفه ها، رابطه یاورانه است. (احمدي ،1386 :ص21)
مشاوره و روان درمانی در رابطه یاورانه و شیوه کار با یکدیگر مشترکند. وقتی کسی به مشاور یا روان درمانگر، مراجعه می کند مصاحبه اولیه، روش های ارزیابی و نظریه هایی که استفاده می شود، متفاوت نخواهد بود و نمی توان گفت که این قسمت مشاوره و آن قسمت روان درمانی است. دخالت عمیق تر در شخصیت مراجعان، نیازمند تجربه حرفه ای و اطلاعات گسترده مشاور و روان‌درمانگر است و این موضوعی است که به کسب تجربه علمی و عملی مشاور و روان درمانگر بستگی دارد. (احمدي ،1386 :ص22)
اهداف مشاوره و روان درمانی
کمک به تغییر رفتار مراجع
با تغییر رفتار مراجع، عملکرد او بهتر خواهد شد و با رضایت بیشتری زندگی خواهد کرد. این تغییر رفتار، رابطه مراجع را با خانواده خود و با مردم بهبود می‌بخشد. حاصل مشاوره، اضطراب کمتر مراجع است. با کم شدن اضطراب، مراجع تجربه های خود را تهدیدآمیز نمی بیند.
بهبود کارآیی شخصی مراجع
انسانی کارآ است که در وقت و انرژِی صرفه جویی می کند، خطرات بدنی، اقتصادی و روانی را می پذیرد، مشکلات را تشخیص می دهد و در حل آن اقدام می نماید و مسئولیت پذیر است. انسان کارآ به صورتی خلاق فکر می کند.
کمک به حل مشکلات موقعیتی
گاهی مشکلاتی برای مراجعان در موقعیت های تحصیلی، شغلی و خانوادگی پیش می آید. مشاوره تحصیلی، شغلی و خانوادگی در راستای این هدف انجام می گیرد.
تأمین سلامت مثبت روانی
رسیدن به چنین هدفی، باعث می شود که فرد به هماهنگی شخصیت، به سازگاری درست با دیگران و محیط دست یابد و یاد بگیرد که مسئولیت پذیر باشد و مستقلا عمل کند.
کمک به تصمیم گیری
تصمیم گیری بر عهده خود مراجع است. در رابطه مشاوره ای، مراجع یاد می‌گیرد تا مشکل را شناسایی کند و اطلاعاتی را کسب نماید و می فهمد که توانایی‌ها، علائق، عواطف و طرز فکرهایش در تصمیم گیریش دخالت دارند. سپس راه حل‌هایی را پیش بینی می کند و به انتخاب مفیدترین راه حل می‌پردازد. (احمدي ،1386 :ص26)
دست یافتن به معنای زندگی
برخی از مراجعین، معنایی در زندگی خود ندارند و امیدواری خود را از دست داده اند. برای درک معنای زندگی، سه راه وجود دارد:
· انجام کاری شایسته
· درک یک ارزش معنوی
· پذیرش رنج.
پذیرش رنج، موقعی پیش می آید که انسان با وضع غیرقابل اجتنابی روبرو است. در چنین وضعیتی عمیق ترین معنای حیات، یعنی پذیرش رنج بردن، آشکار می شود.
توسعه روابط متقابل و انسانی با دیگران
برخی از مراجعان از برخورد با دیگران دچار شرم می شوند و نمی توانند ابراز وجود کنند. مشاوران ضمن آموزش روش‌های جرأت آموزی و مهارت‌های اجتماعی و با تکیه بر تغییرات شناختی رفتار، به مراجعین کمک می کنند تا به جای فرار از موقعیت با آن روبرو شوند. (احمدي ،1386 :ص27)
منابع:
1.شفیع‌آبادی، عبدالله؛ راهنمایی و مشاوره تحصیلی و شغلی، تهران، سمت، 1386، چاپ هفتم
2.شفیع‌آبادی، عبدالله؛ فنون و روش‌های مشاوره، تهران، ترمه، 1386، چاپ شانزدهم
3.احمدی، سیداحمد؛ مقدمه ای بر مشاوره و روان درمانی، اصفهان، دانشگاه اصفهان، 1386، چاپ هفتم
4.نوابی‌نژاد، شکوه؛ راهنمایی و مشاوره، تهران، معاصر، 1373، چاپ سوم، ص 19 و 20.
درد من حصار بركه نيست